O nas
W Zespole Badań Etnograficznych i Antropologicznych realizujemy bardzo szeroką gamę projektów badawczych. Jesteśmy przekonani, że najlepsze badania są efektem swobodnego podążania za swoimi intelektualnymi pasjami, dlatego nasza strategia badawcza jest otwarta i inkluzywna oraz zorganizowana wokół stale rozwijających się indywidualnych zainteresowań członkiń i członków.
Podejmujemy badania zmierzające do lepszego poznania i zrozumienia kluczowych dla współczesności zjawisk społeczno-kulturowych z uwzględnieniem podejścia interdyscyplinarnego. Główne obszary zainteresowania to:
pogranicze
rozumiane jako przestrzeń o specyficznych cechach społeczno-kulturowych, miejsce kontaktu/styku i wieloaspektowych praktyk składających się na kulturę pamięci, politykę tożsamości, sferę władzy, kontroli i oporu oraz pogranicze interpretowane metaforycznie, jako interdyscyplinarna przestrzeń dialogu naukowych refleksji i wymiany badawczych doświadczeń;
dziedzictwo kulturowe
stanowiące rodzaj kapitału, który jest wykorzystywany w obszarach polityki kulturalnej, ekonomii, przemysłach kreatywnych czy w strategii budowania tożsamości społecznej i kulturowej, bądź też traktowane jako aktywności eksplorujące dziedzictwo, czy praktyki performatywne, które w szerszej perspektywie odsłaniają mechanizmy działania kultury współczesnej; dziedzictwo pogranicza, na którym funkcjonujemy i w szczególności badamy, utrzymuje ciągłość kulturową ponad granicami i wpływaja na tożsamość pogranicza;
ekologia kulturowa
której przedmiotem dociekań jest człowiek i jego kultura w kontekście zrównoważonego rozwoju, równowagi ekologicznej w środowisku przyrodniczym i społecznym; zjawiska kulturowe zachodzące w ekosystemach opartych na harmonijnym funkcjonowaniu człowieka ze środowiskiem przyrodniczym i w obrębie zdegradowanych przestrzeni postindustrialnych; relacje ludzi ze światem poza-ludzkim oraz wpływ człowieka na świat natury w dobie antropocenu; transgraniczne zarządzanie środowiskiem z uwagi na przecinanie naturalnych ekosystemów przez linie graniczne;
technopłynność
jako cecha wyróżniająca współczesną kulturę i determinująca zachowania społeczne oraz sposoby komunikacji; człowiek, którego naturalnym stanem jest jednoczesne funkcjonowanie w świecie, jak i w przestrzeni wirtualnej, znajduje się nieustannie na pograniczu doświadczenia i wirtualnej eksploracji;
antropologia w działaniu
stanowiąca zsynchronizowane praktyki badawcze, służące przekładaniu ugruntowanej wiedzy teoretycznej na praktykę społeczną; znajomość mechanizmów funkcjonowania kultur pozwala na rozwijanie kompetencji w ramach społecznych interakcji i komunikacji oraz prowadzenie działań na rzecz i wraz z badanymi społecznościami.
Reprezentujemy podejście jakościowe, typowe dla etnologii i antropologii kulturowej, które pozwala wniknąć w badaną kulturę, uchwycić jej specyfikę z perspektywy emicznej – niedostępnej dla niezaangażowanego obserwatora. Badania opierają się najczęściej na bezpośrednim kontakcie z informatorem, co daje możliwość opisu badanych fenomenów kompleksowo, interpretacji świata i tworzenia jego reprezentacji w naturalnym środowisku, z uwzględnieniem kategorii i przy użyciu terminów, jakimi posługują się badani ludzie. Podejmujemy strategie badawcze i stosujemy metody zbierania danych, które umożliwiają to w możliwie najbardziej kompleksowy sposób, m.in: etnografię, obserwację uczestniczącą, etnografię performatywną, netnografię, studium przypadku, fenomenologię, teorię ugruntowaną, badania stosowane i interwencyjne, biografię i narrację świadka.
Zespół Badań Etnograficznych i Antropologicznych skupia grono badaczy funkcjonujących w latach 2002 – 2018 w ramach Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej, obecnie w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego. W ramach działalności rozwija dorobek naukowo-badawczy zdobyty w ciągu ubiegłych dziesięcioleci.
