KATARZYNA MARCOL
2021 – uzyskanie stopnia naukowego doktora habilitowanego w dziedzinie nauk humanistycznych, w dyscyplinie nauk o kulturze i religii na Wydziale Humanistycznym UŚ, na podstawie monografii Toutowie. Język i pamięć w ustanawianiu wspólnoty Wiślan w Banacie”, Katowice 2020.
2007 – uzyskanie stopnia naukowego doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Opolskiego, na podstawie rozprawy doktorskiej Folklor słowny dzieci na pograniczu etnicznym. Przykład Śląska Cieszyńskiego.
1999 – uzyskanie stopnia magistra filologii polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego, na podstawie pracy Graffiti jako teksty współczesnego folkloru pisanego.
Zajmowane stanowiska
Od 2023 – obecnie: dziekan Wydziału Sztuki i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego
Od 2022 – obecnie: profesor uczelni w Instytucie Nauko o Kulturze UŚ
2019 – 2021: adiunkt naukowo-dydaktyczny w Instytucie Nauko o Kulturze UŚ
2008 – 2019: adiunkt naukowo-dydaktyczny w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UŚ
2012 – 2016: prodziekan ds. promocji i współpracy ze środowiskiem lokalnym Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji UŚ
Zainteresowania badawcze
antropologia kulturowa, antropologia lingwistyczna, lingwistyka pamięci, etniczność, folklorystyka, ekologia kulturowa
Udział w organizacjach/stowarzyszeniach
International Society for Ethnology and Folklore (SIEF),
European Association of Social Anthropologists (EASA),
International Organization of Folk Art, IOV- World (członkini Komitetu Sterującego Europejskiej Komisji Nauki i Badań IOV),
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze (PTL).
Projekty
Mapowanie percepcji. Projektowanie narracji inkluzywnych w przestrzeniach muzealnych. Program: Ministerstwo Edukacji i Nauki, nr projektu: PU230150100000000, okres realizacji: 2023-2027; rola w projekcie: wnioskodawca, kierownik, opiekun naukowy doktoranta.
Leksykon folkloru polskiego. Narodowe Program Rozwoju Humanistyki, nr projektu: 0396/NPRH9/H11/88/2021, okres realizacji: 2022-2027; rola w projekcie: wykonawca.
Ekologia kulturowa – specjalność na kierunku etnologia, studia II stopnia. Projekt finansowany z funduszy norweskich i funduszy EOG pochodzących z Islandii, Lichtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach programu Rozwój Polskich Uczelni Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy (nr grantu: FSS/2014/HEI/W/0075), okres realizacji: 2015-2016; rola w projekcie: wykonawca.
Najważniejsze publikacje
Marcol, K. M. (2020). Toutowie: język i pamięć w ustanawianiu wspólnoty Wiślan w Banacie. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Marcol, K. M. (2008). Słowo i zabawa : ustna twórczość dzieci na pograniczu polsko-czeskim (T. 6). Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Marcol, K. M., & Kajfosz, J. (red.). (2017). Językowe i kulturowe modelowanie świata : księga dedykowana profesorowi Karolowi Danielowi Kadłubcowi. Kongres Polaków w Republice Czeskiej.
Marcol, K. M. (2023). Foreign homeland. Folklore and national attitudes of ethnic minorities. Łódzkie Studia Etnograficzne, 62, 83–100. https://doi.org/10.12775/LSE.2023.62.06
Marcol, K. M., & Kurcz, M. M. (2022). Continuities and Disruptions in Transhumance Practices in the Silesian Beskids (Poland): The Case of Koniaków Village. W B. Letizia (Red.), Grazing Communities : Pastoralism on the Move and Biocultural Heritage Frictions (s. 174–202). https://doi.org/10.3167/9781800734753
Salachna, A., Marcol, K. M., Broda, J., & Chmura, D. (2022). The Contribution of Environmental and Cultural Aspects of Pastoralism in the Provision of Ecosystem Services: The Case of the Silesian Beskid Mts (Southern Poland). Sustainability, 14, s. 1–14. https://doi.org/10.3390/su141610020
Marcol, K. M. (2021). Saga rodzinna jako element konstruowania autoidentyfikacji Wiślan w Ostojićevie (Banat, Serbia). W S. Stanoev, V. Baeva, V. Penchev, V. Toncheva, & I. Kolarska (red.), Wandering ideas on the paths of humanities studies in folkloristics, cultural Anthropology and Slavistics in honour of Assoc. Prof. Dr Katya Mihaylova in two volumes. Vol. 2 (s. 491–504).
Marcol, K. M. (2020). Rola języka w uwalnianiu się z dziedziczonych traum : negocjowanie pozycji społecznej śląskiej mniejszości etnicznej w serbskim Banacie. Politeja. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, 189–204. https://doi.org/10.12797/Politeja.17.2020.65-14
Marcol, K. M. (2019). Kształtowanie pamięci o pasterskim dziedzictwie górali beskidzkich. Narodopisny vestnik, s. 51–76.
Marcol, K. M. (2019). Shaping determinants of ethnicity of Silesian minority in Ostojićevo (Serbian Banat) : Polish folk dances, costumes and folk songs as invented tradition. W: (Red. A. Brzozowska-Krajka), Between folk culture and global culture in contemporary Europe papers from the 14th IOV European Scientific Conference of Folk Culture (s. 171–183). International Organization of Folk Art (IOV): Communication & Publications Commission.
Współpraca z innymi ośrodkami naukowymi/ instytucjami/ interesariuszami
Współpraca badawcza z Università degli Studi del Molise (Włochy) oraz BIOCULT – Centre of Research on Bio-Cultural Heritage and Local Development.
Współpraca z Akademią Techniczno-Humanistyczną w Bielsku-Białej w ramach projektu: „Polish sheep wool for improved resource utilisation and value creation”, zadanie badawcze: „Grazing and biodiversity: positive effects on climate, herbage production and wool characteristics” (Norweski Mechanizm Finansowy 2014-021/POLNOR 2019).
Współpraca z Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach, z Pracownią Projektowania dla Tożsamości:
– interdyscyplinarny projekt dydaktyczny zrealizowany w ramach modułu „antropologia w projektowaniu produktów i usług” (rok akad. 2019/2020), pt. „Wełna jako czynnik więziotwórczy i kulturotwórczy w kontekście pasterstwa”. Efektem końcowym współpracy etnologów i studentów wzornictwa jest pięć koncepcji wystaw, które dotyczą właściwości medycznych wełny, relacji człowieka z naturą, pozyskiwania wełny i narzędzi służących jej obróbce, a także kobiet pracujących w zawodzie bacy: https://asp.katowice.pl/uczelnia/projekty/projekt-welna
– interdyscyplinarny projekt dydaktyczny zrealizowany w ramach modułu „antropologia w projektowaniu produktów i usług” (rok akad. 2020/2021), pt. „Tożsamość rzemiosła. Materiałowe kompendium projektanta: drewno/ osika/ wiór”. Efektem końcowym współpracy etnologów i projektantów jest publikacja online gromadząca wiedzę na temat wióra osikowego jako materiału służącego rzemieślnikom do wyplatania dekoracji, naczyń, kapeluszy: https://issuu.com/kasiapelkabura/docs/publikacja_mkidn
Współpraca z Urzędem Miasta Cieszyna, Modelarnią Ceramiczną Bogdana Kosaka, Zespołem Szkół Budowlanych w Cieszynie pt. „Szlak Zabytków Nieoczywistych” w ramach interdyscyplinarnego projektu dydaktycznego zrealizowanego w ramach modułu „antropologia w projektowaniu produktów i usług” (rok akad. 2021/2022). Efektem końcowym projektu była interaktywna mapa Cieszyna z opisami obiektów, detali architektonicznych i miejsc, które nie są traktowane przez mieszkańców czy turystów jako cenne zabytki (ulegają przez to szybkiej degradacji), są jednak wyjątkowe z racji swojej historii lub kunsztownego wykonania.
Współpraca z Fundacją Wolne Miejsce oraz Sklepem Socjalnym „Spichlerz” w Katowicach, Stowarzyszeniem Kurka Wodna w Katowicach, Fundacją Rzecz Społeczna w Katowicach w ramach modułu „podstawy marketingu” na kierunku kultury mediów (rok akad. 2018/2019, 2019/2020, 2020/2021, 2021/2022). Efektem było przygotowaniem kampanii społecznych.
Współpraca z sektorem gospodarczym:
– kierownik zadania w projekcie „Jeden Uniwersytet – Wiele Możliwości. Program Zintegrowany” (nr grantu SF180000500000000), finansowanym przez NCBiR w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, Oś Priorytetowa III Szkolnictwo Wyższe dla Gospodarki i Rozwoju, współpraca z przedstawicielami branży mediów cyfrowych oraz rozrywki elektronicznej (gier wideo, e-sportu);
– konsultacje z przedstawicielami branży gier wideo możliwości wykorzystania badań etnograficznych w opracowaniu metodologii badania potrzeb użytkowników gier, która służyłaby producentom (twórcom) gier do projektowania swoich produktów/usług;
– konsultacje z przedstawicielami branży gier wideo i e-sportu programu kształcenia dla studentów etnologii i antropologii kulturowej, zmierzające do poszerzenia perspektyw zawodowych absolwentów o kompetencje pozwalające podjąć pracę u producentów gier komputerowych, rozrywki elektronicznej i mediów.
Współpraca z Polskim Towarzystwem Ludoznawczym:
– redaktorka naczelna serii wydawniczej „Biblioteka Literatury Ludowej” w latach 2021–2024; wydanie publikacji w ramach serii:
Mętrak, M. (2024). Mapa świata z jarmarcznej ulotki : czeska dziewiętnastowieczna twórczość kramarska w perspektywie etnolingwistycznej. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Wójtowicz-Deka, M. (2024). Siódme niebo, podwójny kłos : o liczbach w kulturze ludowej. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.